Δευτέρα 30 Μαΐου 2016

Το Κιβώτιο. Μια μεταφορά.

Επιστρέφω και ξαναδιαβάζω ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ του Αρη Αλεξάνδρου, γιατί ποτέ δεν έλυσα μέσα μου τον γρίφο που αφορά τον πυρήνα αυτού του έργου που έχει μεν καταξιωθεί λογοτεχνικά και ιστορικά, αυτό όμως δεν το κάνει μη-διαχρονικό.  Θα μπορούσε να είναι ένας μονόλογος.  Ένα ημερολόγιο ή μια αλληγορία. Μια περιπέτεια, ή ένας επιστολικός μύθος.  Ο αναστοχασμός γύρω από τα θέματα και την εποχή του Εμφύλιου -που ποτέ δεν διδαχθήκαμε εμείς ως μαθητές- έρχεται και ξανάρχεται, σαν ερινύα που στοιχειώνει όσους έχουν μέσα τους κενά για τις πτυχές αυτές της ελληνικής Ιστορίας.


Μάλλον γι αυτό ο αναγνώστης αισθάνεται ότι το κιβώτιο αυτό που ανέλαβαν κάποτε κάποιοι (οι ήρωες του βιβλίου και ο ένας τελικά επιζών) να μεταφέρουν στον προορισμό του, δεν έχει φθάσει ακόμη.    Δεν επιθυμώ να σταθώ στον μελοδραματισμό της χαμένης επανάστασης, καθόλου μάλιστα, αλλά αισθάνομαι οτι το κείμενο αυτό, όσο το διαβάζεις εμβαθύνεις αναγκαστικά στα "Αίτια της Κακοδαιμονίας" όπως έγραψε και ο αξέχαστος Β.Νεφελούδης. 
Ο Αρης Αλεξάνδρου ανήκει στην πρώτη μεταπολεμική γενιά. Εχει γράψει κυρίως ποιήματα και το μοναδικό μυθιστόρημά του είναι ΤΟ ΚΙΒΩΤΙΟ.  Είναι καλοκαίρι του 1949, όταν μία ομάδα απο παρασημοφορημένους κι επίλεκτους άνδρες του λαϊκού στρατού αναλαμβάνει την αποστολή να μεταφέρει ένα κιβώτιο απο την πόλη Ν στην πόλη Κ.  Η επίτευξη του στόχου θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική για την έκβαση του πολέμου.  Κανείς δεν γνωρίζει το περιεχόμενο του κιβωτίου , ούτε και τη διαδρομή που θα ακολουθήσει. Το μυστηριώδες "αρχηγείο" τους υποδεικνύει καθημερινά ποιό δρομολόγιο θα ακολουθήσουν την επόμενη.  Καμία καθυστέρηση δεν γίνεται ανεκτή και όποιος τραυματίζεται και δεν μπορεί να ακολουθήσει για οποιοδήποτε λόγο, αυτοκτονεί παίρνοντας κυάνιο.  Η επιχείρηση παίρνει δυο μήνες.  Ο επιζών είναι τελικά μόνο ένας.  Αυτός είναι και ο αφηγητής της ιστορίας που θα παραδώσει το κιβώτιο και θα διαπιστωθεί οτι ήταν... άδειο.  Συλλαμβάνεται, φυλακίζεται και η αφήγησή του είναι και η απολογία του στον δικαστή που κάθε μέρα του στέλνει γραπτές σφραγισμένες κόλλες για να γράφει....
Η αφήγησή του είναι ακριβής μέχρις εσχάτων.  Σχολαστική υπερβολικά.  Ρεαλιστική, τόσο πολύ που οι σχολαστικές λεπτομέρειες έχουν την ίδια σημασία με τις πολύ σημαντικές και ουσιώδεις αναφορές, που μπορεί οτιδήποτε, απο τον  τρόπο που κάποιος χάνει τη ζωή του, μέχρι και το τσίμπημα μιας μέλισσας στο χέρι ενός στρατιώτη που βραδυπορεί....  Ολα παίρνουν μια αξία παραπάνω ή χάνουν την πολυτιμότητά τους, όλα αποκτούν ίσο βάρος.  
Οι στρατιώτες που με αυτοθυσία συμμετείχαν στην αποστολή μπορεί να παγιδεύτηκαν. Δεν ήξεραν λεπτομέρειες για την αποστολή τους. Εξοντώθηκαν ωστόσο για ένα άδειο κιβώτιο. Ο αναγνώστης αναρωτιέται συχνά στις σελίδες του βιβλίου, για τα πως και τα γιατί. Τελικά στη ζωή τίποτε δεν είναι προδιαγεγραμμένο, όσο κι αν είναι σχεδιασμένο, τίποτε δεν κρίνεται απο την αρχή, μάλλον αυτό θέλει να το κάνει σαφές ο Αρης Αλεξάνδρου που με λόγο  χειμαρρώδη, καταιγιστικό, φορτισμένο, λόγο που διακρίνεται απο την προφορικότητα του επιζώντα, καταγράφει τα γεγονότα με κάθε λεπτομέρεια.  Αν αυτοί οι στρατιώτες που ήταν εθελοντές, έχασαν τη ζωή τους για ένα άδειο κιβώτιο, τότε η μεταφορά βρίσκεται εκεί ακριβώς.

Δεν υπάρχουν σχόλια: